Dalam era digital yang serba canggih, perkembangan teknologi dan penggunaan Internet yang meluas telah membuka pintu kepada pelbagai kemudahan, namun ia juga membawa bersama ancaman baharu, iaitu jenayah siber dan kecurangan dalam talian.
Di Malaysia, kejadian jenayah siber seperti penipuan kewangan dan pencurian identiti semakin meningkat menimbulkan kebimbangan dalam kalangan masyarakat dan pihak berkuasa.
Jenayah siber merujuk kepada kegiatan jenayah yang dilakukan melalui komputer, rangkaian komputer atau Internet. Antara bentuk jenayah siber yang kerap berlaku di Malaysia termasuklah penipuan dalam talian, pencurian identiti, serangan ransomware dan pencerobohan data.
Menurut laporan oleh CyberSecurity Malaysia, pada tahun 2023 sahaja terdapat lebih daripada 12,000 kes jenayah siber yang dilaporkan, menunjukkan peningkatan ketara berbanding tahun-tahun sebelumnya. Kes-kes ini merangkumi pelbagai jenis ancaman, termasuk serangan DDoS, pencerobohan sistem dan penyebaran malware.
Penipuan kewangan dalam talian
Penipuan kewangan dalam talian adalah salah satu bentuk jenayah siber yang paling biasa. Penjenayah menggunakan pelbagai kaedah untuk menipu mangsa, termasuk e-mel phishing, laman web palsu dan panggilan telefon yang menyamar sebagai wakil bank atau syarikat tertentu.
Sebagai contoh, kes Macau Scam yang terkenal di Malaysia telah menyebabkan kerugian berjuta-juta ringgit kepada mangsa yang tertipu oleh panggilan telefon yang mendakwa mereka terlibat dalam aktiviti haram dan perlu membayar sejumlah wang untuk mengelakkan tindakan undang-undang.
Pada tahun 2022, Polis Diraja Malaysia melaporkan lebih 5,000 kes penipuan kewangan dengan kerugian mencecah lebih RM200 juta.
Pencurian Identiti
Pencurian identiti berlaku apabila maklumat peribadi seseorang dicuri dan digunakan tanpa kebenaran untuk tujuan jenayah. Maklumat seperti nombor kad pengenalan, nombor akaun bank dan maklumat kad kredit sering menjadi sasaran utama.
Penjenayah menggunakan maklumat ini untuk membuat pembelian dalam talian, membuka akaun bank palsu atau memohon pinjaman atas nama mangsa.
Pada tahun 2023, Suruhanjaya Komunikasi dan Multimedia Malaysia (MCMC) melaporkan peningkatan 30 peratus dalam kes pencurian identiti berbanding tahun sebelumnya, menunjukkan kebimbangan yang semakin meningkat dalam kalangan masyarakat .
Langkah Pencegahan
1. Pendidikan dan Kesedaran
Salah satu cara utama untuk mencegah jenayah siber adalah melalui pendidikan dan peningkatan kesedaran. Masyarakat perlu dididik mengenai bahaya jenayah siber dan cara untuk melindungi diri.
Kempen kesedaran awam, seminar dan bengkel mengenai keselamatan dalam talian boleh membantu meningkatkan pemahaman masyarakat tentang ancaman ini.
CyberSecurity Malaysia kerap menganjurkan program-program ini untuk mendidik masyarakat mengenai keselamatan dalam talian.
2. Penggunaan Teknologi Keselamatan
Menggunakan perisian keselamatan seperti antivirus, firewall dan perisian anti-phishing adalah langkah penting dalam melindungi peranti dan maklumat peribadi daripada ancaman siber. Selain itu, penggunaan pengesahan dua faktor (2FA) untuk akaun dalam talian boleh menambah lapisan perlindungan tambahan.
Menurut laporan oleh CyberSecurity Malaysia, pengguna yang menggunakan 2FA berjaya mengurangkan risiko pencurian identiti sebanyak 50 peratus.
3. Kerjasama Antarabangsa
Jenayah siber sering melibatkan rangkaian penjenayah yang beroperasi di pelbagai negara. Oleh itu, kerjasama antarabangsa antara agensi penguatkuasaan undang-undang adalah penting untuk menangani jenayah ini dengan lebih berkesan.
Malaysia telah bekerjasama dengan Interpol dan agensi keselamatan siber antarabangsa lain untuk memerangi jenayah sebegini. Contohnya, operasi “Ops Scam” yang dijalankan bersama Interpol telah berjaya menangkap lebih 100 suspek yang terlibat dalam sindiket penipuan dalam talian pada tahun 2023.
4. Perundangan dan Penguatkuasaan
Malaysia mempunyai undang-undang khusus untuk menangani jenayah siber, seperti Akta Jenayah Komputer 1997 dan Akta Perlindungan Data Peribadi 2010. Pihak berkuasa perlu memastikan undang-undang ini dikuatkuasakan dengan tegas dan pesalah jenayah siber dibawa ke muka pengadilan.
Pada tahun 2022, lebih 300 kes jenayah ini berjaya diselesaikan dengan bantuan undang-undang ini, menunjukkan keberkesanan perundangan yang sedia ada.
Justeru, jenayah siber dan kecurangan dalam talian merupakan cabaran besar yang memerlukan perhatian serius daripada semua pihak.
Dengan peningkatan kesedaran, penggunaan teknologi keselamatan, kerjasama antarabangsa dan penguatkuasaan undang-undang yang tegas, Malaysia boleh mengurangkan risiko jenayah siber dan melindungi masyarakat daripada ancaman digital ini.
Penting bagi setiap individu untuk mengambil langkah-langkah proaktif dalam melindungi maklumat peribadi mereka dan sentiasa berwaspada terhadap ancaman siber yang sentiasa berkembang.
Rujukan
- CyberSecurity Malaysia. (2023). “Laporan Tahunan Keselamatan Siber 2023”. CyberSecurity Malaysia.
- Polis Diraja Malaysia (PDRM). (2022). “Laporan Tahunan Jenayah Siber”. PDRM.
- Suruhanjaya Komunikasi dan Multimedia Malaysia (MCMC). (2023). “Statistik Pencurian Identiti”. MCMC.
- Interpol. (2023). “Combating Cybercrime in Southeast Asia”. Interpol.
- Kementerian Dalam Negeri Malaysia. (2022). “Laporan Penguatkuasaan Undang-undang Jenayah Siber”. KDN.
Walfred Anak Basin
Guru di Miri, Sarawak
